Hartrevalidatieprogramma voor SCAD

Het eerste hartrevalidatieprogramma specifiek voor patiënten met een spontane coronaire arterie dissectie: beschrijving en eerste resultaten.

In het ‘Vancouver General Hospital’ is er tussen 2011 – 2015 een speciaal hartrevalidatieprogramma ontwikkeld voor patiënten met een SCAD.
Het programma is ontwikkeld omdat er een verband bestaat tussen intensieve fysieke activiteiten en het ontstaan van een SCAD. Standaard hartrevalidatie programma’s met een intensieve trainingscomponent zijn daarom niet geschikt voor SCAD-patiënten.

Doel van het programma is het verbeteren van de fysieke en psychosociale conditie. Het is een multidisciplinair programma bestaande uit fysieke training, psychosociale begeleiding, lotgenotencontact en informatie over voeding en aandoeningen van hart en bloedvaten. Psychosociale begeleiding is geïndiceerd om de unieke emotionele risicofactoren bij SCAD aan te pakken.
In het onderzoek dat er voor het opstellen van dit programma is gedaan deden 70 mensen mee. Zij startten gemiddeld 0.6 jaar na het doormaken van de SCAD en deden gemiddeld 12 weken aan het programma mee. Aan het programma moest minimaal 1 maand meegedaan worden.

Vóór de start aan het hartrevalidatieprogramma werd bij alle deelnemers een intakegesprek en lichamelijk onderzoek door een casemanager en cardioloog en een inspanningstest op de lopende band uitgevoerd. Daarnaast werden diverse vragenlijsten over psychosociaal functioneren afgenomen (o.a. STOP-D, Patient Health Questionnaire-9). Tijdens het programma werd elke deelnemer gevolgd door een casemanager.

Het programma omvat:

1. Wekelijkse bijeenkomsten
2. Verbeteren van de fysieke conditie in de onderstaande structuur
   1. 15 min warming-up
   2. 30 min cardiovasculaire training
   3. 15 min cool-down

Bij een cardiovasculaire training wordt de training afgestemd op de gemeten hartslag. Om de belasting op de kransslagaders beperkt te houden wordt er getraind met een hartfrequentie van 50 – 70% van de hartslagreserve op basis van de inspanningstesttest op de lopende band en een systolische bloeddruk tot 130 mmHG.
(De hartslagreserve (HRR) = maximale hartslag – rusthartslag)
Om de inspanning matig tot enigszins moeilijk te krijgen wordt de training aangepast tot de streefwaarde van de hoogste hartfrequentie.

Weerstandsoefeningen met lichte gewichten van 1 tot 5,5 kilo en meerdere herhalingen kunnen worden uitgevoerd om de spierkracht te verbeteren.
Het uitvoeren van isometrische oefeningen (oefeningen waarbij spieren worden aangespannen zonder dat een beweging plaatsvindt) hebben een grotere impact op de bloeddruk dan aerobe oefeningen. Daarnaast neemt de hartslag bij isometrische oefeningen niet veel toe.
(Een aerobe training wordt ook wel cardiovasculaire-training genoemd. Het oefenen duurt langer en de ademhaling en hartslag verhogen. Voor het uitvoeren van de training heeft het lichaam meer zuurstof nodig. Een dergelijke training verbetert het cardiovasculaire systeem en de daardoor de conditie)
Naast de geplande trainingen kunnen deelnemers extra, onder toezicht, trainen in de gymzaal.

3. Vermijden van het heffen van gewichten boven 5,5 kilo. Om belasting op de (krans)slagaders te beperken.
4. Educatieve sessies over gezonde voeding, risicofactoren, behandeling van hartaandoeningen, met de nadruk op hartaandoeningen bij vrouwen, en stressmanagement.
5. Begeleiding en advies, mindfulness en ondersteuning door lotgenoten
6. Regelmatige evaluatie van medicatie

Het multidisciplinaire team bestaat uit een cardioloog, een verpleegkundige, fysiotherapeut, fitness instructeur, maatschappelijk werker, psycholoog en een diëtist. De cardioloog doet bij de intake onderzoek en kan, indien nodig, geconsulteerd worden. De verpleegkundige en fysiotherapeut zijn casemanagers en monitoren vitale functies. De fitness instructeur begeleidt de trainingen. De maatschappelijk werker en diëtist faciliteren de educatieve sessies en kunnen geconsulteerd worden. De psycholoog kan, indien gewenst, geconsulteerd worden.

Na ontslag wordt aanbevolen om in beweging te blijven en het tillen van zware gewichten te vermijden.

Conclusie:
Het specifieke hartrevalidatieprogramma is veilig. Het verbetert conditie, de pijn op de borst en het psychosociaal welbevinden.

Bron:

1. The First Dedicated Cardiac Rehabilitation Program for Patients With Spontaneous Coronary Artery Dissection: Description and Initial Results. A.Y. Chou, R. Prakash, J. Rajala, T. Birnie, S. Isserow, C.M. Taylor, A. Ignaszewski, S. Chan, A. Starovoytov, J.Saw. Volume 32, Vancouver : Elsevier, 2015, Vol. 2016.