Vrouwen en mannen reageren anders op medicijnen en vooral op de bijwerkingen. Gek genoeg krijgen we meestal toch dezelfde pillen en doseringen. Dat kan anders, is de missie van apotheker en onderzoeker dr. Loes Visser (50).
Loes Visser geeft een schokkend voorbeeld. ,,In Amerika viel het grote aantal ongelukken op waarbij vooral ‘s ochtends opvallend veel vrouwen betrokken waren. Die vrouwen bleken het slaapmiddel zolpidem in hun lichaam te hebben. Het middel werd standaard voorgeschreven in de dosering van 10 milligram. Door die ongelukken kwam uit dat die dosering voor veel vrouwen te hoog was. Nu zijn er in Amerika roze potjes van 5 mg en blauwe potjes met 10 mg.”
Het mag dan een goed voorbeeld zijn van het verschil in werking en bijwerkingen van geneesmiddelen op mannen en vrouwen, die roze en blauwe potjes raken aan een punt waarvan dr. Loes Visser liever wegblijft. De gelauwerde apotheker van het HagaZiekenhuis en klinisch epidemioloog aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam is bang voor ridiculisering van het onderwerp. ,,Zodat het kan worden weggezet als ‘ach, die vrouwen hebben weer wat’.”
Daarnaast liggen politiek en feministisch activisme buiten haar ‘comfortzone’. ,,Ik ben wél activistisch in het aandacht vragen voor de kansen op gelijke gezondheidszorg voor mannen en vrouwen, het beïnvloeden van de overheid op dit punt en heel veel onderwijs geven aan medisch specialisten in opleiding, huisartsen en apothekersassistenten.” Visser, moeder van twee dochters van 15 en 17, ontving er onlangs als eerste niet-arts de Corrie Hermann Prijs voor van de Vereniging van Nederlandse Vrouwelijke Artsen.
Ze hamert bij haar missie op de biologische feiten en die spreken duidelijke taal. Mede door het onderzoek dat zij en haar team er naar doen. ,,We hebben nu een top 20 gemaakt van groepen geneesmiddelen die per sekse zulke ernstige bijwerkingen hebben dat de patiënt erdoor in het ziekenhuis moet worden opgenomen.”
Plaspillen voor vrouwen staan daarin hoog genoteerd. ,,Die pillen verstoren de natrium- en kaliumhuishouding in het vrouwenlichaam regelmatig ernstig.”
Geneesmiddelen blijven bij vrouwen bijvoorbeeld langer in het maagdarmkanaal, waardoor er vaak een groter gedeelte in het bloed terechtkomt. Loes Visser
HORMONEN
Toch kan op basis van die bevindingen het gebruik van plaspillen niet direct worden aangepast. ,,We moeten er eerst achter komen waardoor de verstoring ontstaat. Komt dat door een overdosering of spelen vrouwelijke hormonen bijvoorbeeld een rol. Zolang zulke concrete kennis er niet is, is er geen alternatief voor een bepaald geneesmiddel of de dosering.”
Het verschil in werking is volgens Visser voor een deel te verklaren doordat een medicijn zich anders kan gedragen in een vrouwenlichaam. ,,Geneesmiddelen blijven bij vrouwen bijvoorbeeld langer in het maagdarmkanaal, waardoor er vaak een groter gedeelte in het bloed terechtkomt. Sommige geneesmiddelen worden langzamer uitgescheiden via de nieren. Vrouwen hebben een hoger vetpercentage zodat een middel dat in vetweefsel wordt opgeslagen langer doorwerkt. En ze hebben meestal een lager lichaamsgewicht, maar daarin wordt bij de dosering weinig of geen rekening gehouden.”
,,Een andere oorzaak van het verschil in bijwerkingen is misschien het verschil in gedrag. Vrouwen zijn doorgaans trouwer in het innemen van medicijnen, mogelijk alerter op bijwerkingen en ook eerder geneigd die te melden.”
Vrouwen slikken in elk geval méér medicijnen. ,,Vrouwen krijgen gemiddeld 9,5 recepten per jaar, ‘de pil’ niet meegerekend. Mannen 6,6 recepten. Dat heeft te maken met het verschil in aandoeningen bij mannen en vrouwen. Op het gebied van hart- en vaatziekten lijkt het erop dat vrouwen worden ónderbehandeld in plaats van overbehandeld. Zo krijgen vrouwen na een hartinfarct minder bewezen effectieve medicijnen dan mannen. Wat daarvan de oorzaak is weten we nog niet. Elke dokter die je er naar vraagt ontkent dat hij of zij dat doet. Het is vooral een blinde vlek.”
RICHTLIJNEN
Visser benadrukt dat het ‘niet alleen maar kommer en kwel’ is. ,,Binnen het onderzoek naar geneesmiddelen is sinds eind jaren negentig al veel verbeterd. Er zijn toen nieuwe wereldwijde richtlijnen opgesteld en medicijnen moeten worden getest op een groep patiënten die een goede afspiegeling is van de toekomstige gebruikers. Geneesmiddelen die nu op de markt komen, zijn ook bij voldoende vrouwen onderzocht.”
,,Verder moeten we de kennisachterstand op dit onderwerp geleidelijk wegwerken en ondertussen het bewustzijn van iedereen proberen te vergroten.”
Algemeen Dagblad April 2019
Geef een antwoord