VrouwenHart interview
Maryam Kavousi werkt als Universitair Hoofddocent Epidemiology of Cardiometabolic Disorders aan het Erasmus MC. Daarnaast is ze Principle Investigator of the Cardiometabolic Epidemiology research line of the population-based Rotterdam Study.[1] Ze is betrokken bij veel verschillende onderzoeken op het gebied van cardiometabole ziektes (hart- en vaatziekten en diabetes). Eén van haar recente onderzoeken gaat over CMD.[2]
U heeft op veel verschillende gebieden onderzoek gedaan. Nu heeft u voor CMD gekozen. Waarom?
Ik heb veel onderzoek gedaan naar sekseverschillen bij cardiometabole ziektes. Op dat gebied komen sekseverschillen vaak voor. De verschillen zijn soms enorm. Niet alleen in de risicofactoren maar ook in het verloop van de ziekte en de prognose.
Kunt u eerst iets vertellen over de sekseverschillen in risicofactoren?
Bijvoorbeeld roken kan bij vrouwen veel schadelijker zijn dan bij mannen. Als je geen ziekte hebt en asymptomatisch bent, dan speelt roken bij vrouwen een grotere rol bij het krijgen van cardiometabole ziektes in de toekomst. Ook weten we dat hoge bloeddruk bij vrouwen een andere invloed kan hebben dan bij mannen.
Ook in genetische factoren zitten geslachtsverschillen. Heel lang geleden werd genetisch onderzoek bij mannen en vrouwen niet apart uitgevoerd. Nu zijn we begonnen om bij genetisch onderzoek te stratificeren voor mannen en vrouwen.
De geslachtsverschillen hangen weer samen met de vorm van de cardiometabole ziektes. Bij sommige vormen zie je dat de verschillen groter zijn. En daar komt de CMD naar voren.
Historisch gezien lag de focus bij hart- en vaatziekten grotendeels op de grote vaten. Deze studies hebben meestal alleen mannen geïncludeerd. Nu weten we meer en meer dat het bij vrouwen anders werkt.
CMD komt ook wel bij mannen voor. Maar dan zijn vaak de onderliggende mechanismen anders. Bij mannen kan het bijvoorbeeld te maken hebben met een aandoening van de grote vaten. Bij vrouwen komt CMD vaker voor als aparte aandoening op zich. CMD heeft dus verschillende typen en we zien dat verschillende typen CMD voorkomen bij mannen en vrouwen.
Welke sekseverschillen zijn er bij ziekteverloop en prognose?
Bij sommige ziektes hebben vrouwen een slechtere prognose. Hier spelen verschillende factoren een rol in. Het kan zijn dat vrouwen de ziekte onderschatten. Dat ze het zelf minder serieus nemen, minder vaak medische hulp zoeken of de medicatie niet innemen. Er is bijvoorbeeld een onderzoek gedaan naar sekseverschillen in bijwerkingen bij anti-lipiden. Daaruit bleek dat als mannen last hebben van bijwerkingen, ze het middel toch bleven gebruiken. Terwijl vrouwen dan eerder geneigd waren om te stoppen.
Ook zien we soms dat de behandeling anders is. Of die zou anders moeten zijn, maar dan krijgen mannen en vrouwen toch dezelfde behandeling. Soms hebben vrouwen bijvoorbeeld een lagere dosering van een bepaald medicijn nodig. Dat heeft ook metabolische redenen. One size fits all moet niet de redenering zijn.
Een factor die ook heel belangrijk is: hart en vaatziekten zien we bij vrouwen gemiddeld 10 jaar later dan bij mannen. Een man van 55 is wat dat betreft gelijk aan een vrouw van 65. De vrouwen krijgen deze ziekte dus op latere leeftijd, en dat betekent dat ze gemiddeld genomen al minder gezond zijn, of ze hebben ook al een andere ziekte (comorbiditeit).
De patiënten uit onze achterban zijn meestal jonger dan 65. Wat kunt u over deze groep zeggen?
Wat ik hiervóór zei, gaat vooral over de grote vaten. Microvasculaire aandoeningen komen meestal voor op jongere leeftijd, rond de overgang.
En wat kunt u zeggen over onze andere vrouwenhartpatiënten die géén CMD zijn, maar toch ook nog onder de 65 zijn?
Wie zegt dat je geen CMD hebt? Het kan best zijn dat meer mensen dit hebben dan we nu weten. De technieken zijn nu beter dan vroeger. Er kan meer en beter getest worden. Maar wat we niet moeten vergeten: veel van die testen zijn invasief. Veel mensen willen geen invasieve testen ondergaan. Als er een angiogram is geweest, en er zijn geen aanwijzingen voor microvasculaire ziekten, dan stopt het onderzoek gewoon. En die testen zijn ook alleen maar beschikbaar in grote ziekenhuizen, niet in kleinere ziekenhuizen, en ook niet bij alle cardiologen.
Hart en vaatziekten blijven altijd wel een mysterie. Aanhoudende klachten, en er is niets mis met de grote vaten, dan kan er sprake zijn van CMD.
Doet u alleen onderzoek of geeft u ook onderwijs?
Ik begeleid nu een grote groep studenten, die onderzoek doen naar o.a. aritmie en hartfalen. Ik probeer altijd om een touch te hebben met verschillende soorten onderzoek. Ik kan niet alles in de gaten houden, maar ik wil wel betrokken blijven.
Daarnaast geef ik ook veel onderwijs. Met name over de methodologie van epidemiologisch onderzoek. Want als je onderzoek doet, moet je dat goed doen, vind ik. Ik geef ook veel onderwijs over epidemiologie van hart- en vaatziekten. En samen met ZonMw heb ik een workshop georganiseerd over Gender and Health.
Tekst: Maryam Kavousi / Annemiek Hutten
[1] Het ERGO (Erasmus Rotterdam Gezondheid Onderzoek) is een langlopend bevolkingsonderzoek van het Erasmus MC onder bijna 20.000 mensen van 40 jaar en ouder in de Rotterdamse wijk Ommoord. Het is een zgn. cohort-onderzoek, hetgeen betekent dat een vaste groep deelnemers herhaaldelijk onderzocht wordt. Eén van de doelen van dit onderzoek is om inzicht te verkrijgen in de determinanten en prognoses van cardiovasculaire ziektes.
[2] CMD staat voor coronaire microvasculaire dysfunctie.
Alle interviews op deze website zijn eigendom van VrouwenHart.nl. Deze mogen NIET worden verveelvoudigd, gekopieerd, gepubliceerd, opgeslagen, aangepast of gebruikt in welke vorm dan ook, online of offline, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van onze redactie.
In het kader van Dress Red Day besteden wij extra aandacht aan het CMD-onderzoek van Dr. Kavousi. In samenwerking met ZonMw hebben wij een project gedaan waarbij dr. Kavousi in gesprek ging met CMD-patiënte Annelies Dol. Hier kunt u een korte samenvatting van dit gesprek zien: https://www.youtube.com/watch?v=vg9i2wtHCX4&feature=youtu.be
Het volledige gesprek kunt u hier zien: https://www.youtube.com/watch?v=pcXv9dhraEw&feature=youtu.be
Wilt u nog meer interviews met VrouwenHart professionals lezen? https://vrouwenhart.nl/category/vrouwenhart-professionals/
